افسردگی علاوه بر این که می تواند به طور گسترده در انجام امور روزانه ی کودک (مانند صبحانه خوردن، بازی کردن، مدرسه رفتن و ..) اختلال ایجاد کند، یکی از ریسک فاکتورهای ابتلا به سایر اختلالات و بیماری های روانی در فرد می باشد. میزان شیوع افسردگی در سنین پیش دبستانی و مدرسه حدود ۲ درصد می باشد. علت ایجاد افسردگی در کودکان ممکن است محدود به یک علت نباشد و عواملی نظیر ریسک فاکتورهای بیولوژیکی، روانی و زیست محیطی منجر به ایجاد آن شوند.

عوامل ایجاد افسردگی در کودکان: بروز افسردگی به دلیل وجود ویژگی های بیولوژیکی، در دختران بیش از پسران دیده می شود. از نقش ژنتیک در ایجاد افسردگی در کودکانی با والدین افسرده نمی توان گذشت به طوری که میزان شیوع افسردگی در این کودکان ۴ برابر همسالانشان می باشد. لازم به ذکر است پدیده ی افسردگی در کودکان، خود باعث افزایش احتمال بروز اختلالات بیولوژیکی نظیر کاهش وزن و اختلال در خواب می شود.

کاهش اعتماد به نفس، داشتن تصور ضعیف از خود، تمایل به انتقاد از خود به میزان زیاد، و احساس درماندگی در مواجهه با حوادث ناخوشایند از جمله عوامل روانی موثر در ایجاد افسردگی می باشند.
کودکانی که از اختلالات رفتاری، ADHD (نقص توجه – بیش فعالی)، اضطراب بالینی، مشکلات شناختی و یادگیری رنج می برند بیشتر در معرض خطر افسردگی هستند.

افسردگی ممکن است درنتیجه ی عوامل محیطی نظیر تنش های کلامی و یا جسمی، سوء استفاده جنسی، مرگ نزدیکان، مشکلات موجود در مدرسه، اختلافات خانوادگی، جدایی والدین، وجود تبعیض در محیط زندگی کودکان، ایجاد شود. همچنین تحقیقات نشان می دهد احتمال ابتلا به افسردگی در کودکان چاق بیشتر است.

علائم افسردگی در کودکان: علائم افسردگی محدود به یک یا دو روز نبوده و در صورت عدم تشخیص و درمان، ممکن است از چند هفته آغاز و به چندین ماه و یا سال برسد. در صورتی که حداقل ۵ علامت که در ادامه ذکر خواهد شد به مدت حداقل ۲ هفته در کودک دیده شود، زنگ خطری برای والدین بوده و باید سریعاً نسبت به مراجعه به روانپزشک اقدام نمایند:

احساس ناراحتی – زیاد گریه کردن – عدم وجود علاقه یا لذت در فعالیت های معمولی – افزایش و یا کاهش قابل توجه اشتها – کاهش و یا افزایش قابل توجه وزن – تغییر در الگوی خواب (به سختی به خواب رفتن و یا خواب بیش از حد) – تحریک پذیری – خستگی و کم انرژی بودن – انزوا و کناره گیری از خانواده و دوستان – اختلال در تمرکز – احساس بی ارزش بودن و یا احساس گناهِ بیش از حد – فکر به مرگ و خودکشی

علاوه بر علائم ذکر شده، برخی از کودکان دارای نشانه های دیگری از جمله عملکرد ضعیف در مدرسه، زود از کوره در رفتن، و شکایت مکرر از سردرد و دل درد نیز می باشند.

نحوه ی رفتار والدین با کودکان افسرده پس از تشخیص و شروع درمان بیماری: والدین و دیگر اعضای خانواده، کودک را به داشتن رفتارهای سالم مانند داشتن رژیم غذایی سالم، خواب کافی، فعالیت های ورزشی و فعالیت های کنترلیِ استرس تشویق نمایند و نقش حمایتی بیشتری در حین درمان برای کودک داشته باشند. خانواده می تواند کودک را از داشتن و یا درگیر شدن در رفتارهایی با اثرات منفی بر روند بهبود و درمان افسردگی، منع کنند.

درمان: در کنار دارو درمانی تحت نظر روانپزشک، سایکوتراپی و انجام مشاوره نقش مهمی در بهبود افسردگی دارند.

پیشگیری از ابتلا به افسردگی در کودکان: با آگاهی از عوامل موثر در ایجاد افسردگی که در ابتدای این مطلب به آن اشاره شد، و نیز با داشتن خانواده ای مستحکم با روابطی قوی، عاطفی و حمایتی می توان تا حدودی از ایجاد این بیماری در کودکان جلوگیری نمود.

منبع: www.onhealth.com